ArtykułyHistoria pierwszego koktajlu podawanego w Polsce

Historia pierwszego koktajlu podawanego w Polsce

Historia tak zwanych „amerykańskich napojów” w Polsce jest bardzo długa. Ciężko określić kiedy dokładnie na terenie Polski pojawiły się amerykańskie mieszanki alkoholowe. Pewne jest jedno – nastąpiło to dużo wcześniej niż obecnie się sądzi.

Pierwsze wzmianki o amerykańskich napojach pojawiają się w materiałach źródłowych już w latach 60. XIX wieku. Oczywiście należy mieć tutaj na uwadze, że posługiwano się tym oznaczeniem pisząc na przykład o amerykańskiej whisky, jednak są materiały, które jednoznacznie mówią o pierwszych w kraju tworzonych połączeniach alkoholu wraz z dodatkami. W bardzo dużym uproszczeniu materiały te mówią o pierwszych „cocktailach”. Dlaczego w „” – ponieważ nazwa ta nie do końca jest adekwatna do pitych wówczas kompozycji.

„Cheri Cobler” czyli polska historia Scherry Cobbler.

Moja historia z „Cheri Coblerem” zaczęła się od odnalezienia ogłoszenia doktora Sawiczewskiego, który w swojej krakowskiej aptece sprzedawał „amerykański napój z wodą sodową (Cheri Cobler)”. Był rok 1870, o 40 lat wyprzedzający znane mi przepisy na ten napój. Ciekawe jak napój ten był podawany? Czy był przygotowywany na miejscu i sprzedawany w butelkach? A może można było go wypić na miejscu? I czy możemy wtedy uznać, że apteka Sawiczewskiego była w pewnym stopniu barem? Na te pytania póki, co nie znam odpowiedzi. Idąc dalej odnalazłem dwa arcyciekawe teksty mówiącej o „Cheri Cobler” (będę używał nazwy w mianowniku) z roku 1866. Okazuje się, że tamtym czasie w Warszawie można było napić się „Cheri Cobler” w restauracjach.

Otóż w restauracji pana Bouquerella można było skosztować „Cheri Cobler”. Pan Filip Bouquerell prowadził francuską restaurację w Hotelu Angielskim, który znajdował się na ulicy Wierzbowej 6 w Warszawie. Dzięki informacjom z dwóch publikacji prasowych udaje nam się poznać z czego składał się ten napój. W notce z „Przeglądu Tygodniowego Życia Społecznego, Literatury i Sztuki” wskazane zostało wino Madera jako składnik bazowy i kruszony lód. Bardziej konkretnych informacji na temat napoju przedstawia notka z „Kurjera Warszawskiego” również z 1866 roku. Autor wskazuje na użyciu do „Cheri Coblera” wytrawnego wina „Xeres”, kawałków pomarańczy (skórek) oraz drobnego, miałkiego cukry. Ten przepis w dużym stopniu odpowiada „oryginalnemu”. A skąd ten oryginalny przepis? 

Idąc tropem ogłoszenia z 1870 roku swoje poszukiwania skierowałem na amerykańskie poradniki barmańskie wydane do 1870 roku. Przepis na Sherry Cobbler został przedstawiony w książce Jerrego Thomasa „The Bantender’s Giudie. Hot to mix drinks” z 1862 roku.

Przepis ten jest niemal identyczny z zaprezentowanym opisem z warszawskiego dziennika z 1866 roku. Rodzi się pytanie czy w ciągu 4 lat od wydania poradnika Thomasa, przepis mógł znaleźć się na terenie Warszawy? Może szanowny pan Bouquerell poznał przepis przebywając na naukach we Francji? Pytanie również obecnie bez odpowiedzi. Zastanawiająca jest jednak wzmianka z „Przeglądu Tygodniowego (…)”, która mówi, że napój ten wcześniej podawany był już w restauracji Karasia.

Możliwe, że Thomas jako pierwszy umieścił recepturę na Sherry Cobbler w fachowej literaturze, jednak napój był już znany dużo wcześniej. W 1854 roku w „Gazecie Warszawskiej” opublikowany został obszerny materiał o Hotelu Saint-Nicholas z Nowego Jorku. We fragmencie opisującym bar wypisane zostały „amerykańskie napitki” w tym „sherry cobblers”. 

Poza tematem – prawdopodobnie tutaj użyto pierwszy raz w polskiej prasie słowa „cock – tails”.

Pewne jest, że w Europie napój ten był już w II połowie lat 60. XIX wieku znany. W 1867 roku odbyła się w Paryżu Wystawa Światowa, którą odwiedziło ponad 15 000 000 osób. W naszej rodzimej prasie ukazywały się relacje z Paryża. W materiałach wspominany jest „północno-amerykański bufet”, w którym podawany był „sherry – cobbler”.

Podobnie opisana została Wystawa Światowa z 1873 roku, która odbyła się Wiedniu. Na terenie pawilonu amerykańskiego można było zakupić „sherry cobler”, który był połączeniem wina i rumu.

W 1901 roku we Lwowie w Kawiarni Wiedeńskiej można było napić się „Scherry – Kobler”. Kawiarnia mieściła się przy zbiegu ulic Kilińskiego i Hetmańskiej.

W poznańskiej cukierni pana Pfitznera w ofercie na wiosnę i lato znajdował się „Sherry Cobbler”, który według ogłoszenia był „napoje majowym”. Ogłoszenie pochodzi z 1891 roku.

XX wieku przepis na „Sherry Cobbler” pojawił się w książce kucharskiej Marii Ochorowicz-Monatowej „Uniwersalna książka kucharska z ilustracyami (…)” z 1913 roku.

Dla porównania przepis na „Sherry Cobler” z francuskiej książki kucharskiej „Gastronomie pratique. Etudes culinaires” autorstwa Ali – Bab z 1912 roku.

Wydana pod koniec lat 20. XX wieku pozycja „Zimne napoje” prezentuje przepis na „Sherry Cobler”.

1929 rok zaowocował wydaniem w Warszawie unikatowej publikacji, która skierowana była do ówczesnych barmanów. „Przepisy sporządzania amerykańskich napojów z wszechświatowej sławy likierów i wódek Hulstkampa” prezentują receptury na 7 rodzajów cobblerów, w tym również na „Sherry Cobbler”.

W polskim poradniku barmańskim Władysława Bawarskiego z 1930 roku zaprezentowany jest przepis na „Schery Kobbler – Sherry Cobber”. Autor „Napojów francuskich, amerykańskich, wiedeńskich, angielskich” dodatkowo tłumaczy czym są „cobblery”. Ten przepis jak i wyżej zaprezentowany można uznać za najbardziej „profesjonalny”.

W wydanej w 1931 roku książce „Czem gości przyjąć. Zasady domowego sporządzania i podawania nowoczesnych napojów owocowych” znajduje się przepis na „Sherry Cobler”. Autor pan Hubczeńko zaprezentował bardzo „spolszczony” przepis z winem borówkowym lub ożynowego (jeżynowego).

Pani Elżbieta Kiewnarska, która okresie lat 20. i 30. była znaną i cenioną specjalistką w dziedzinie kulinariów i gastronomii, w swoim tekście z 1938 roku pisząc o „Sherry Cobler” wspomina Anglię, jako jego ojczyznę.

Tak w skrócie prezentuje się historia jednego z obecnie klasycznych napojów alkoholowych.

Bartek Paluszkiewicz
Bartek Paluszkiewicz
Kolekcjoner i pasjonat starego sprzętu barmańskiego. Właściciel ponad 200 historycznych cocktail shakerów. Obecnie koncentruje się na zbieraniu pamiątek związanych z polską sceną barową.

Obserwuj nas:

15,622FaniLubię
25,682ObserwującyObserwuj
181,000SubskrybującySubskrybuj

Najnowsze: